BeamTeam
Algemeen
Voordelen van het gebruik van de beamer tijdens de dienst
Nadelen van het gebruik van de beamer tijdens de dienst
Beamer gebruik Bethlehemkerk
De beamer in de kerk, moet dat nou?' Deze vraag is al in veel kerken besproken, soms zelfs met veel emoties. Maar de beamer zelf is niets anders dan een technisch hulpmiddel. We discussiëren ook allang niet meer over het nut van microfoons en luidsprekers. De techniek is dus meestal niet het echte probleem (behalve misschien de plaatsing van beamer en scherm in een oude kerk). En dan meteen nog maar een misverstand bij de kop gepakt: alleen de ingebruikname van een beamer maakt de kerk niet aantrekkelijker voor jongeren.
Waar de echte discussie over gaat, en ook over hoort te gaan, is de vraag welke plek het projecteren van tekst en beeld moet hebben in de liturgie van een eredienst. En daarmee raakt het wel degelijk aan de kern van wat de gemeente wil. Logisch dus dat dat emoties op kan roepen. Hoe willen we samen kerk zijn en de eredienst vormgeven? Welke inhoud en welke vorm past bij ons, bij onze tradities en bij de manier waarop wij ons geloof willen vieren voor God en met elkaar? 1
Wat kun je vanuit de Bijbel zeggen over beeldgebruik in de eredienst? Tegenstanders van beeldmateriaal in de kerk beroepen zich daarbij op het tweede gebod (geen beeld maken…) of op Romeinen 10:17 ‘Zo is dan het geloof uit het gehoor, en het gehoor door het Woord Gods.’ Extreem gezegd trekt men hieruit de conclusie dat waar het beeld het woord verdringt, het Woord zijn kracht zal verliezen. Toch gaat de Schrift ons zelf ook voor in het gebruik van meer zintuigen dan het gehoor alleen. Je kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan de talrijke symbolen in het Oude Testament (de kleding van de hogepriester, het gebruik van wierook en verse toonbroden, ongezuurde koeken met bittere saus, de belletjes aan het kleed van de hogepriester). Daarnaast werden ook verhalen uitgebeeld bij bijvoorbeeld Jeremia en Ezechiël (een verborgen riem, een gebroken kruik, een geboeide profeet die lange tijd bleef liggen, een profeet die trouwt met een prostituee, enz.) Ook in het Nieuwe Testament wordt dit voortgezet. Kijk naar Jezus die letterlijk de lelies en de vogels aanwees. Denk aan het schrijven van Jezus in het zand. En ten slotte bewijzen doop en avondmaal in onze erediensten dat het geloof ook in onze tijd echt niet uitsluitend uit het gehoor is. Concluderend mag dus vastgesteld worden dat er vanuit de Bijbel geen verbod is om in de dienst van God gebruik te maken van meer zintuigen dan het gehoor alleen. 2
Voordelen van het gebruik van de beamer tijdens de dienst
Beamergebruik in de eredienst biedt een groot aantal voordelen en kansen. In de eerste plaats worden de diensten hierdoor laagdrempeliger voor gasten, want zij kunnen dankzij het scherm meedoen met de dienst, zonder dat zij zelf van alles moeten kunnen opzoeken op stencils of boekjes. Dat die stencils, boekjes en mededelingen van de kerkenraad niet meer geprint hoeven te worden, resulteert tegelijkertijd ook in een flinke besparing van papier. Een derde voordeel is dat de kerkdienst makkelijker te volgen zal zijn voor mensen die vanwege gezondheidsproblemen moeite hebben met het hanteren van liedboek en stencils (motorische problemen, leesbril op en af). Het projecteren van de te zingen liederen zorgt dat er beter gezongen wordt. De zanghouding is namelijk beter als je voor je uit kijkt, in plaats van omlaag naar je boekje. Daarnaast is met een beamer makkelijker om tijdens de dienst uit verschillende liedbundels te zingen (het ‘kruiwagenargument’, al die bundels hoeven niet meer ‘meegesjouwd’ te worden). Een vijfde argument voor het gebruik van de beamer is dat diaconale onderwerpen zich vaak goed lenen voor een toelichting met beelden. Voor aanvang van de dienst en/of tijdens de collecte kan het doel op deze manier veel duidelijker worden neergezet. Dit kan de betrokkenheid van de gemeenteleden bij het getoonde doel vergroten. Een zesde voordeel is dat de beamer mensen helpt die meer met beelden dan met woorden hebben. Vooral voor visueel ingestelde jongeren is dit een belangrijk punt. Beeld komt namelijk directer binnen bij mensen dan woorden. Vanuit de kerkgeschiedenis mag je hierbij gerust denken aan Gregorius de Grote die schilderkunst in de kerk zag als boeken voor de ongeletterden. Het mag duidelijk zijn dat een preek beter gevolgd en makkelijk onthouden kan worden als de indeling van de preek via de beamer te volgen is. 3
Nadelen van het gebruik van de beamer tijdens de dienst
Er zitten echter niet alleen maar voordelen aan het gebruik van een beamer. Ook de nadelen moeten daarom genoemd worden. Zo kan het gebruik van de beamer onrust geven doordat het de gemeenteleden afleidt, als zij in de dienst hun aandacht moeten verdelen tussen scherm en voorganger. Een tweede argument tegen is dat het gebruik van een beamer leidt tot een passieve gemeente. Wanneer alle liederen en lezingen namelijk op de beamer worden getoond, zullen steeds minder mensen een eigen Bijbel meenemen. Gevolg kan zijn dat men nog minder thuis raakt in de Bijbel omdat de grote verbanden op de beamer niet gezien worden. Je loopt het risico dat de kerkdienst op een bedrijfspresentatie of op school gaat lijken en een kerkganger wil dat nu juist even niet op zondagmorgen. Een vierde argument tegen het gebruik van een beamer is dat de kerkganger niets tastbaars mee naar huis krijgt. Liturgiebladen/-boekjes zijn voor sommige kerkgangers collectors-items. Dan kun je dat lied thuis nog eens lezen of de liturgie aan iemand geven die de dienst niet heeft kunnen bijwonen. Ten slotte maakt het gebruik van de beamer ons wel erg afhankelijk van de techniek voor het verloop van de kerkdienst. Een computercrash of een kapotte beamerlamp kan geweldige gevolgen hebben voor de dienst. Bijna niemand kan nog meezingen en de preek zal, als deze is ‘opgehangen’ aan beelden, voor een deel de mist in kunnen gaan. 3
Vanaf 2013 is in de Bethlemkerk de beamer in gebruik. Voordat dit mogelijk was, was het nodig om de geluidskap van de preekstoel te verwijderen. De kale muur die ontstond. wordt tijdens de (ere)dienst opgevuld door de projectie van de beamer. Door het gebruik van de beamer is het niet meer nodig om een liedboek mee te nemen/ aan te schaffen. Ook tijdens de preek bestaat nu de mogelijkheid om de uitleg te visualiseren met plaatjes of teksten. In de herfst van 2018 is ook de preekstoel voorzien van een beeldscherm, zodat de predikant ook ziet wat er achter zijn/haar rug vertoond wordt zonder zich te verdraaien.
Voor diegene die slechtziend zijn of op een plaats zitten waar de beamerprojectie minder goed te zien is: er is een liturgie beschikbaar. Deze liggen op de tafel in de hal van de kerk.
Bij het uitvallen van de beamer wordt de lithurgie snel via een printer geprint en uitgedeeld !
De dominee mailt op dindag of woensdag de lithurgie door naar het beamtam_bk. Een van de leden van het beamteam maakt van deze lithurgie een powerpoint presentatie. Alle liederen worden voorzien van een zwarte achtergrond en de teksten en notenbalken zijn veranderd in een witte kleur. Elke lied is zoveel mogelijk voorzien van een notenbalk. Ook de voorgelezen bijbelteksten worden gepresenteerd. Het maken van een presentatie neemt anderhalf tot drie uur in beslag. De presentatie wordt ter controle naar de predikant verstuurd.
Deze kunnen via mededelingenBK naar de beamteam en kerkbureau gestuurd worden. Na goedkeuring van kerkbureau worden deze in de presentatie opgenomen. Mededelingen worden tot vijf minuten voor de dienst getoond. Daarna volgt de themadia.
Lijkt het u leuk om mee te helpen met het het beamteam ? Met het maken van een presentatie of tijdens de dienst het bedienen van de beamer of beide. Neem dan contact met het beamteam op ! Of loop even na de dienst bij ons langs.
Bronnen:
